Zakładanie działalności gospodarczej w Polsce w 2024 roku – jakie kroki należy podjąć?
Założenie działalności gospodarczej to krok, na który decyduje się coraz więcej osób w Polsce. W 2024 roku, dzięki uproszczonym procedurom rejestracji oraz rozwojowi cyfrowych rozwiązań, proces zakładania własnej firmy jest łatwiejszy niż kiedykolwiek wcześniej. Niemniej jednak, mimo ułatwień formalnych, należy dobrze zrozumieć, jakie kroki są niezbędne, aby legalnie rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce. W niniejszym artykule przeprowadzimy Cię przez cały proces zakładania firmy krok po kroku, omawiając poszczególne etapy, dokumenty, formalności oraz przepisy, które warto wziąć pod uwagę.
1. Czym jest działalność gospodarcza?
Działalność gospodarcza, według definicji zawartej w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, jest to działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu, w sposób zorganizowany i ciągły. Oznacza to, że działalność gospodarcza to każda forma działalności nastawiona na osiąganie zysków, prowadzona regularnie i profesjonalnie.
Przed rozpoczęciem działalności gospodarczej, należy wybrać odpowiednią formę prawną prowadzenia działalności. W Polsce istnieje kilka możliwości, w tym:
- Jednoosobowa działalność gospodarcza – najprostsza i najpopularniejsza forma działalności, która może być prowadzona przez jedną osobę.
- Spółka cywilna – forma współpracy dwóch lub więcej osób fizycznych.
- Spółki prawa handlowego (np. spółka z o.o., spółka komandytowa, spółka akcyjna) – bardziej skomplikowane formy prowadzenia działalności gospodarczej, przeznaczone głównie dla większych przedsiębiorstw.
W dalszej części artykułu skupimy się na krokach związanych z założeniem jednoosobowej działalności gospodarczej, która jest najczęściej wybieraną formą przez początkujących przedsiębiorców.
2. Krok 1: Decyzja o formie opodatkowania
Pierwszym krokiem w procesie zakładania działalności gospodarczej jest wybór formy opodatkowania. W Polsce istnieje kilka różnych systemów opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej, a wybór odpowiedniego systemu zależy od rodzaju działalności, prognozowanych dochodów oraz indywidualnych preferencji podatnika. Poniżej przedstawiamy dostępne opcje.
2.1. Opodatkowanie na zasadach ogólnych (skala podatkowa)
To najczęściej wybierana forma opodatkowania. Dochody z działalności gospodarczej są opodatkowane według progresywnej skali podatkowej, która w 2024 roku wynosi:
- 12% dla dochodów do 120 000 zł rocznie,
- 32% dla dochodów powyżej 120 000 zł rocznie.
Zalety tego systemu obejmują możliwość odliczania kosztów uzyskania przychodu oraz korzystania z ulg podatkowych, takich jak ulga na dziecko czy wspólne rozliczenie z małżonkiem. Jednak progresywna skala podatkowa może być mniej korzystna dla osób o wysokich dochodach.
2.2. Podatek liniowy
Podatek liniowy to stała stawka podatkowa wynosząca 19%, niezależnie od wysokości osiągniętych dochodów. Ta forma opodatkowania jest szczególnie korzystna dla osób, które spodziewają się osiągania wysokich dochodów, ponieważ stawka 19% jest niższa niż druga stawka w skali podatkowej (32%).
Podatek liniowy nie pozwala jednak na korzystanie z ulg podatkowych, takich jak ulga na dziecko, ani na wspólne rozliczenie z małżonkiem.
2.3. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ryczałt to uproszczona forma opodatkowania, w której przedsiębiorca płaci podatek od przychodów, a nie od dochodów (czyli bez możliwości odliczania kosztów uzyskania przychodu). Stawka ryczałtu zależy od rodzaju prowadzonej działalności i wynosi od 2% do 17%.
Ryczałt jest korzystny dla przedsiębiorców, którzy ponoszą stosunkowo niskie koszty działalności, ponieważ brak możliwości odliczania kosztów nie ma wtedy dużego wpływu na wysokość podatku.
2.4. Karta podatkowa
Karta podatkowa to forma opodatkowania dla wybranych branż, takich jak usługi rzemieślnicze, opiekuńcze czy gastronomiczne. Wysokość podatku jest określana na podstawie decyzji urzędu skarbowego i zależy od takich czynników, jak liczba zatrudnionych pracowników czy wielkość miejscowości, w której działalność jest prowadzona.
Karta podatkowa jest formą uproszczoną, ale dostępna jest jedynie dla określonych zawodów i nie jest tak powszechnie stosowana jak inne formy opodatkowania.
3. Krok 2: Wybór kodów PKD
Przedsiębiorca musi określić, czym będzie się zajmować jego firma. W tym celu należy wybrać odpowiednie kody Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Kody te są stosowane do identyfikacji rodzaju działalności gospodarczej, którą zamierza prowadzić przedsiębiorca.
Na przykład, dla osoby planującej prowadzenie sklepu internetowego, właściwym kodem PKD będzie:
- 47.91.Z – Sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet.
Każdy przedsiębiorca może wybrać wiele kodów PKD, które opisują różne rodzaje działalności. Ważne jest, aby kody te dokładnie odzwierciedlały rzeczywistą działalność, gdyż błędnie wybrany kod może skutkować problemami z urzędem skarbowym lub Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
4. Krok 3: Rejestracja działalności w CEIDG
Rejestracja działalności gospodarczej odbywa się za pośrednictwem Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Można to zrobić całkowicie online, co jest dużym ułatwieniem dla osób rozpoczynających działalność. Rejestracja jest bezpłatna.
4.1. Jak zarejestrować firmę?
- Wejdź na stronę CEIDG: W Polsce rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej dokonuje się przez stronę internetową CEIDG (https://www.biznes.gov.pl).
- Wypełnij formularz CEIDG-1: Formularz CEIDG-1 to wniosek o rejestrację działalności. Musisz w nim podać swoje dane osobowe, nazwę firmy, kody PKD oraz adres, pod którym będzie prowadzona działalność.
- Wybierz formę opodatkowania: W formularzu musisz wybrać jedną z form opodatkowania, którą omówiliśmy wcześniej. Pamiętaj, że wybór formy opodatkowania ma kluczowe znaczenie dla Twoich przyszłych rozliczeń z urzędem skarbowym.
- Zarejestruj działalność w ZUS: Rejestracja działalności gospodarczej w CEIDG automatycznie zgłasza przedsiębiorcę do ZUS. W formularzu CEIDG-1 musisz zaznaczyć, czy będziesz płacił składki na ZUS jako osoba prowadząca działalność.
- Zgłoś firmę do urzędu skarbowego: W ramach rejestracji w CEIDG, firma jest automatycznie zgłaszana do urzędu skarbowego. Otrzymasz numer NIP, jeśli jeszcze go nie posiadasz.
4.2. Potwierdzenie rejestracji
Po złożeniu wniosku, Twoja firma zostanie zarejestrowana w CEIDG, a Ty otrzymasz potwierdzenie rejestracji. Od tego momentu Twoja działalność gospodarcza jest formalnie zarejestrowana, a Ty możesz rozpocząć jej prowadzenie.
5. Krok 4: Wybór banku i założenie firmowego konta bankowego
Choć przepisy nie wymagają od przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarcza posiadania oddzielnego konta bankowego, w praktyce warto je założyć. Oddzielne konto bankowe ułatwia prowadzenie rozliczeń z kontrahentami oraz organami podatkowymi. Dla firm oferowane są specjalne konta bankowe, które zapewniają wygodne zarządzanie finansami i często dodatkowe usługi, takie jak księgowość online.
6. Krok 5: Zgłoszenie do VAT (jeśli wymagane)
Kolejnym krokiem, który może być konieczny przy zakładaniu działalności gospodarczej, jest rejestracja jako płatnik podatku VAT. Nie wszystkie firmy muszą być płatnikami VAT – istnieje tzw. zwolnienie podmiotowe z VAT, które obowiązuje dla firm osiągających roczny przychód poniżej 200 000 zł. Jednak w niektórych przypadkach, np. w handlu międzynarodowym, rejestracja do VAT jest wymagana.
Aby zgłosić firmę do VAT, należy złożyć formularz VAT-R w urzędzie skarbowym. Rejestracja do VAT pozwala na odliczanie podatku VAT od zakupów związanych z prowadzoną działalnością.
7. Krok 6: Prowadzenie księgowości
Każdy przedsiębiorca jest zobowiązany do prowadzenia odpowiedniej księgowości, niezależnie od formy opodatkowania. W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej najczęściej stosuje się księgę przychodów i rozchodów (KPiR) lub ewidencję przychodów (w przypadku ryczałtu). Prowadzenie księgowości można zlecić biuru rachunkowemu lub korzystać z programów do księgowości online, które automatyzują większość procesów.
8. Krok 7: Ubezpieczenie i ZUS
Osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą musi opłacać składki na ZUS. W 2024 roku istnieje możliwość skorzystania z preferencyjnych składek przez pierwsze 24 miesiące prowadzenia działalności. Wysokość preferencyjnych składek wynosi około 300-400 zł miesięcznie. Po upływie dwóch lat przedsiębiorca zaczyna płacić pełne składki ZUS, które w 2024 roku wynoszą około 1500 zł miesięcznie.
Przedsiębiorcy mogą również korzystać z tzw. małego ZUS-u (Mały ZUS Plus), który pozwala na obniżenie wysokości składek, jeśli roczne przychody firmy nie przekraczają określonego progu.
9. Krok 8: Reklama i promocja firmy
Po założeniu firmy warto zastanowić się nad jej promocją. Dobrze zaplanowana strategia marketingowa, w tym założenie strony internetowej, obecność w mediach społecznościowych oraz działania reklamowe, mogą przyczynić się do szybkiego rozwoju firmy i zdobycia pierwszych klientów.
10. Podsumowanie
Założenie działalności gospodarczej w Polsce w 2024 roku jest stosunkowo prostym procesem, dzięki cyfryzacji procedur oraz uproszczonym formalnościom. Kluczowe kroki obejmują wybór formy opodatkowania, rejestrację w CEIDG, zgłoszenie do ZUS, prowadzenie księgowości oraz ewentualną rejestrację do VAT. Pamiętaj również o prowadzeniu działalności zgodnie z przepisami prawa oraz bieżącej aktualizacji wiedzy na temat obowiązujących regulacji.
Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność powinni również zadbać o dobrą promocję firmy oraz skuteczne zarządzanie finansami, co pomoże w rozwinięciu biznesu i osiągnięciu sukcesu na rynku.
